The VVitch: A New-England Folktale (2016)

Director: Robert Eggers
Writer: Robert Eggers
Stars: Anya Taylor-Joy, Ralph Ineson, Kate Dickie,
Harvey Scrimshaw, Ellie Grainger, Lucas Dawson
Country: USA, UK, Canada, Brazil
Release: 2016
Runtime: 92 min
Budget: $3.500.000
Parents Guide: R

🎶 Μάγισσες φέρτε βότανα 🎶

Νέα Αγγλία κάπου στα μέσα του 17ου αιώνα.
Μια οικογένεια φεύγει από τον οικισμό που έμενε για να αναζητήσει μια καλύτερη τύχη. Για να ακριβολογούμε τους διώχνουν με τις κλοτσιές, επειδή ο πάτερ φαμίλιας υπερασπίζεται με υπέρμετρο εγωισμό τα θρησκευτικά του πιστεύω και η κλειστή κοινωνία τον θεωρεί αιρετικό.
Αντί να συμμορφωθεί όταν τον καλούν σε απολογία οι προεστοί του χωριού (βλέπε παπάς - δήμαρχος - δάσκαλος με ενδυμασίες του 1600-φεύγα), εκείνος αποφασίζει να πάρει τον ομματιών του μαζί με γυναίκα και κουτσούβελα, για να τους μπει στο μάτι.
Εξάλλου ο θεός είναι πανταχού παρόν και δεν θα τους εγκαταλείψει.
Η τουλάχιστον έτσι νόμιζαν...

Ο Θύμιος ο μανάβης και η κουνιάδα του η Γιώργαινα σε μικρογραφία

Αποφασίζουν να εγκατασταθούν σε μια ερημιά δίπλα στο δάσος και στρώνονται στη δουλειά για να ξαναστήσουν το σπιτικό τους.
Ο πατέρας κόβει νυχθημερόν ξύλα - τόσα όσα χρειάζονται για να ψήνουν γαρδουμπάκια και τα εγγόνια του.
Η γυναίκα του ασχολείται με τις δουλειές του σπιτιού και ως άλλη Ελληνίδα μάνα δείχνει αδυναμία στον έφηβο κανακάρη της Caleb.
Η μεγαλύτερη κόρη Thomasin προσέχει το νεογέννητο μωρό και τα δυο μικρότερα δίδυμα αδέλφια, που εκ πρώτης όψεως φέρνουν περισσότερο σε μεσόκοπους αρχοντοχωριάτες παρά σε παιδιά.

'Ελα ωρέ γυναίκα να σβουρίξουμε ένα τσάμικο.

Την παρέα συμπληρώνουν διάφορα νόστιμα pets όπως κότες, κατσίκες και τα συναφή, αλλά ξεχωρίζει ο Black Phillip, ο τράγος με ονοματεπώνυμο.
Οι μέρες κυλούν με προσευχή και κατάνυξη ώστε να τους βοηθήσει ο Θεός να ορθοποδήσουν. Εκείνος όμως φαίνεται ολίγον απασχολημένος και τα πράγματα πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο.
Το μωρό τους εξαφανίζεται, η σοδειά καταστρέφεται και όλα δείχνουν ότι η οικογένεια έχει γίνει στόχος διαβολικών δυνάμεων.
Ποιες είναι όμως αυτές οι δυνάμεις;
Το κακό καραδοκεί πράγματι στο δάσος ή μήπως βρίσκεται ανάμεσα τους;

Αδιαμφισβήτητα το The Witch ήταν μια από τις πιο αναμενόμενες ταινίες του 2016. O Robert Eggers έκανε ένα εντυπωσιακό ντεμπούτο, κερδίζοντας, μεταξύ άλλων, βραβείο σκηνοθεσίας στο Sundance.
Ήταν φυσικό να ακολουθήσει μεγάλο σούσουρο με βαρύγδουπες δηλώσεις τύπου ''η πιο τρομακτική ταινία της δεκαετίας'' ή ''θα παραλύσουν τα τσίνουρα σας από τρόμο'' και άλλα τέτοια χαριτωμένα που έχουμε βαρεθεί κατά καιρούς να ακούμε.
Κάποτε απολαμβάναμε το στοιχείο της έκπληξης γιατί δεν είχαμε ιδέα του τι επρόκειτο να δούμε.
Πλέον οι περισσότεροι σχηματίζουν μια ιδανική εικόνα στο μυαλό τους και όπως είναι φυσικό απογοητεύονται.

Θα παίζω σε όλη την ταινία με τα τσουλούφια στη μούρη. Είναι άποψη.

Αρχίζω την ανάλυση λοιπόν τονίζοντας για ακόμη μια φορά, ότι οι μεγάλες προσδοκίες που δημιουργούνται από τον δαίμονα της διαφήμισης, φέρνουν συνήθως αντίθετα αποτελέσματα και δεν σου επιτρέπουν να απολαύσεις ένα φιλμ όπως του αξίζει.
Και στη συγκεκριμένη περίπτωση μιλάμε για μια καλή ταινία που όμως δίχασε το κοινό, γιατί δεν έχει καμία σχέση με αυτό που περίμενε η πλειοψηφία.

Σιλικόνη 17ου αιώνα 

Τα γεγονότα λαμβάνουν χώρα λίγες δεκαετίες πριν τη δίκη των μαγισσών του Σάλεμ, οπότε βρισκόμαστε σε μια εποχή σκοταδισμού.
Ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός και οι δεισιδαιμονίες οδηγούν τις σκέψεις και τις αποφάσεις των ανθρώπων.
Μέσα σε μια τέτοια πουριτανική κοινωνία, θίγονται ''απαγορευμένα'' ζητήματα όπως η σεξουαλική αφύπνιση και η γυναικεία ανεξαρτησία. Εξάλλου σύμφωνα με την κρατούσα αντίληψη, ο φόβος των μαγισσών ήταν συγκαλυμμένος φόβος της γυναικείας χειραφέτησης.

Εξαφανίζοντας μωρό σε δυο κινήσεις.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Αν δεν ακολουθήσετε πιστά τις οδηγίες ξαναεμφανίζεται

Μια ομαδική παράκρουση που δημιούργησαν τα τότε στερεότυπα και στην περίπτωση μας γιγαντώνεται εξαιτίας της κοινωνικής απομόνωσης των ηρώων.
Και ίσως τελικά ο διάβολος να μη βρίσκεται κάπου εκεί έξω αλλά να κρύβεται μέσα στην ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη.

Αυτή είναι η ορθολογική άποψη, είναι όμως σωστή;

Μήπως το κακό υπάρχει και παρακολουθούμε μια ακόμα μάχη του με το καλό;
Μήπως οι ήρωες πρέπει να παραμείνουν προσκολλημένοι στην πίστη τους που δοκιμάζεται;
Και αν ναι έως πότε. Ποια είναι τα όρια που διακρίνουν την μετάβαση από την προσευχή και την ελπίδα της θείας σωτηρίας, στην δράση;
Πράγματι οι προβληματισμοί είναι πολλοί και το πιο πιθανό είναι να απασχολήσουν τον θεατή και μετά το τέλος της ταινίας.

Αν βλέπετε το δάσος, είστε ανοιχτόμυαλος
Αν βλέπετε το δέντρο, είστε προσκολλημένος στη λεπτομέρεια
Αν βλέπετε το κωλόπαιδο με την καραμπίνα, θα ανέβει ο ΕΝΦΙΑ

Ξέρω ότι τώρα κάποιοι θα σκέφτεστε ότι οκ ωραία όλα αυτά, αλλά αν ήθελα να αναλύσω υψηλά νοήματα θα πήγαινα να δω κουλτούρα και όχι ταινία τρόμου.
Δεν έχετε άδικο. Tο The Witch δεν είναι ένα τυπικό horror film.
Είναι περισσότερο δράμα εποχής που φλερτάρει με τον τρόμο, αλλά τελικά μένουν μόνο στο φλερτ.

Εκνευρισμένα μπριζολάκια 

Στο μεγαλύτερο μέρος δεν υπάρχει κάτι σκιαχτικό, ενώ το gore είναι ελάχιστο και light σαν το cottage cheese. Το μόνο στοιχείο που κατηγοριοποιεί την ταινία ως τρόμου είναι η σκοτεινή της ατμόσφαιρα.
Έχεις συνεχώς ένα αίσθημα ανησυχίας, όχι τόσο εξαιτίας των γεγονότων που παρακολουθείς αλλά εξαιτίας του τρόπου που αυτά παρουσιάζονται.
Τζαμσκεριές δεν παίζουν ούτε για δείγμα και η αλήθεια είναι ότι δεν θα ταίριαζαν. Αντ' αυτού θα δείτε αρκετές εικόνες εμπνευσμένες από λαϊκούς θρύλους που δημιουργούν την αίσθηση του πρωτόγονου.

Ήρεμο στιφάδο

Από τεχνικής απόψεως έχει γίνει πολυ καλή δουλειά.
Η διεύθυνση φωτογραφίας είναι άριστη, η απόδοση της εποχής επιτυχημένη, το soundtrack εξαιρετικό και οι ερμηνείες από όλο το καστ ικανοποιητικές.
O Robert Eggers αντιμετωπίζει με σοβαρότητα και συνέπεια την πρώτη του σκηνοθετική δουλειά και αυτό δεν μπορεί παρά να φανεί στο αποτέλεσμα.
Η ταινία λοιπόν δεν ξεχωρίζει λόγω της τρομάρας που προκαλεί στον θεατή, αλλά λόγω της ατμόσφαιρας και της αισθητικής της

Αν δίνετε βάση σε αυτά τα στοιχεία το The Witch θα σας κερδίσει.
Αν όχι, είναι πολύ πιθανό να βαρεθείτε γιατί ο ρυθμός είναι αργός και το σενάριο δεν έχει κάτι το ανατρεπτικό να επιδείξει. Όλα λίγο πολύ τα έχουμε ξαναδεί και απλά εδώ τα βλέπουμε μέσα από μια διαφορετική οπτική.

Τι στο κόρακα; 

Προσωπικά δε με ενόχλησε η έλλειψη πρωτοτυπίας του σεναρίου αλλά οι διάλογοι.
Υποτίθεται ότι είναι παρμένοι μέσα από παλιά βιβλία και ημερολόγια, αλλά είναι περισσότερο απ' ότι πρέπει μακρόσυρτοι και η χρήση της Αγγλικής καθαρεύουσας μετά από ένα σημείο κουράζει.
Οκ είπαμε να γνωρίσουμε τους χαρακτήρες, όχι όμως να προλάβουμε να καθαρίσουμε μισό κιλό μπάμιες μέχρι να τελειώσει κάποιος τον μονόλογο (σσ. δεν έχω καθαρίσει ποτέ μπάμιες αλλά υποθέτω ότι τόσος χρόνος χρειάζεται)

Θα βρέξει; Θα χιονίσει;
Θα πάρει πρωτάθλημα ο Βάζελος;

Πταίσμα θα πει κάποιος.
Καθόλου θα πω εγώ γιατί εξαιτίας αυτού, η ταινία κάνει σε κάποια σημεία κοιλιά.
Το δεύτερο ελάττωμα κατά την ταπεινή και καταφρονεμένη μου άποψη ήταν το φινάλε.
Οπτικά μου άρεσε αλλά μου φάνηκε αρκετά ''εύκολο''.
Θα προτιμούσα χίλιες φορές να με αφήσει να αμφιταλαντεύομαι, παρά να μου τα δώσει όλα έτοιμα στο πιάτο.
Επιπλέον θεωρώ ότι η ''μορφή'' και γενικά ο τρόπος που παρουσιάζεται το κακό στη τελευταία σκηνή, αφαιρεί πόντους από την ατμόσφαιρα γιατί χάνεται η μαγεία.

Τι το θελα εκείνο το γκιούλμπασι, με τσάκισε 

Για να μη κάνω spoiler θα δώσω ένα απλό - καθημερινό παράδειγμα.
Ας πούμε ότι έχεις ραντεβού που περιμένεις με αγωνία. Φτιάχτηκες, παρφουμαρίστηκες, έβαλες τα μεταξωτά και φυσάει.
Ξαφνικά σκάει ο τύπος με λουλουδάτο πουκάμισο, καδένα και τρίχα φλοκάτη για φόντο.
Σαν να μην έφτανε το οπτικό υπερθέαμα, λέει με ύφος λάγνο
''Μανουλομάνουλο θα σου δώκω ότι ποθείς, είσαι για αρχή να τσακίσουμε κανα κοψίδι να ούμε;''
Και δε λέω εμένα με το κοψίδι θα μ' έριχνε, αλλά δεν είμαστε όλες ίδιες.

Η Μάγισσα είναι μια καλή ταινία.
Όμως για να την εκτιμήσει κάποιος, πρέπει να είναι προετοιμασμένος για το τι πρόκειται να δει.
Αν περιμένετε ένα τυπικό horror film, θα απογοητευτείτε.
Αν ξέρετε ότι θα παρακολουθήσετε ένα δράμα με στοιχεία τρόμου και εκτιμάτε την ατμόσφαιρα και την αισθητική, θα σας γοητεύσει.
Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι όσοι το λάτρεψαν είναι κουλτουριάρηδες.
Ούτε ότι όσοι δεν εκτίμησαν την καλλιτεχνική του αξία και βαρέθηκαν, είναι ρηχοί και γουστάρουν μόνο τζαμσκεριές. Μεταξύ μας δεν έχω καταλάβει γιατί τέτοιο μένος με τις τζαμσκεριές, αλλά δεν είναι της παρούσης να το αναλύσουμε.
Η ταινία δεν είναι τέλεια, έχει ελαττώματα. Αλλά μπόρεσα να παραβλέψω αρκετά από αυτά επειδή μου άρεσε η ατμόσφαιρα. Τονίζω όμως, ότι η Μάτζικα Ντε Σπελ παραμένει ακόμα η αγαπημένη μου.